Μια Τυφλόμυγα, το μισό του Πωλ Ώστερ και ο Παράμεσος
Από τύχη συνέπεσαν αυτό το καλοκαίρι δυο ολιγοσέλιδα μυθιστορήματα, το ένα μιας αμερικανίδας και το άλλο μιας γιαπωνέζας, σύγχρονες και οι δυο. Αφού τα είχα διαβάσει δεν μπόρεσα να μην προσέξω κάποιες ομοιότητες παρά την εμφανή πολιτισμική απόσταση και την ακόμα μεγαλύτερη στη πλοκή και το γράψιμο τους.
Η ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ της ΣΙΡΙ ΧΟΥΣΤΒΕΝΤ ξεκινά με ένα είδος νοσηρής αρχειοθέτησης που αναλαμβάνει η ηρωίδα (αφηγήτρια σε πρώτο πρόσωπο) για λογαριασμό ενός εκκεντρικού τύπου.
Ο ΠΑΡΑΜΕΣΟΣ της ΥΟΚΟ ΟΓΚΑΟΥΑ είναι στημένο εξ ολόκληρου μέσα σε ένα αλλόκοτο εργαστήριο δειγματοληψίας και συντήρησης αντικειμένων- αναμνήσεων που το διευθύνει ο κ. Ντεσιμάρου, ταριχευτής αναμνήσεων, επίσης σε πρώτο πρόσωπο από τη νεαρή ηρωίδα- αφηγήτρια.
Αντί για τίποτα αναλύσεις, … δυο μικρά αποσπάσματα έτσι για προϊδεασμό…
Του ζήτησα να γίνει πιο συγκεκριμένος σχετικά με τη δουλειά.
«Όλα άρχισαν πριν τρία χρόνια, όταν πέθανε». Έκανε μια παύση σαν να σκέφτονταν. «Ένα κορίτσι – μια νέα κοπέλα. Την γνώριζα αν και όχι πολύ καλά. Τέλος πάντων, μετά το θάνατο της, βρέθηκα να έχω στην κατοχή μου κάποια από τα πράγματα της, απλά αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Τα είχα εδώ στο διαμέρισμα, πράγματα λογής λογής, σκόρπια αντικείμενα χαμένα, άφωνα, αλλά όχι νεκρά. Αυτό ήταν το ζήτημα. Δεν ήταν νεκρά, τουλάχιστον όχι με το συνηθισμένο τρόπο που θεωρούμε εμείς τα αντικείμενα άψυχα. Έμοιαζαν φορτισμένα με ένα είδος δύναμης. Μερικές φόρες τα ένοιωθα σχεδόν να κινούνται απ` αυτή τη δύναμη, και αργότερα, μετά από μερικές εβδομάδες, παρατήρησα πως φαίνονταν να χάνουν τη ζωντάνια τους. Έτσι τα πακετάρισα.».
«Τα πακετάρατε;» είπα.
«Τα πακετάρισα για να τα διατηρήσω ανέγγιχτα από το εδώ και τώρα. Είμαι σίγουρος πως φέρουν το αποτύπωμα της – το σημάδι ενός θερμού, ζωντανού σώματος που έζησε πάνω στη γη. Και παρόλο που προσπάθησα να τα κρατήσω ασφαλή, αρχίζουν να κρυώνουν. Το αισθάνομαι. Γι` αυτό η δουλειά είναι επείγουσα. Πρέπει να δράσω γρήγορα. Σας πληρώνω εξήντα δολάρια για κάθε αντικείμενο».
«Για κάθε αντικείμενο;» ίδρωνα στην καρέκλα μου και προσπαθούσα να βολευτώ, τραβώντας τη φούστα μου κάτω από τα πόδια μου, που τα ένοιωθα περίεργα κρύα στην αφή.
«Θα σας τα εξηγήσω όλα», είπε.
…
Το σχέδιο φαίνονταν παράδοξο μέχρι τρέλας, αλλά ένιωθα να με ελκύει. Η τύχη μου είχε στείλει αυτή τη μικρή περιπέτεια και χαιρόμουν γι` αυτό. Επιπλέον είχα την αίσθηση πως παρά την εκκεντρικότητα τους, οι ιδέες του κ. Μόρνινγκ είχαν ένα είδος αλλόκοτης λογικής.
…
Έστω και για λίγο, αποφάσισα να προσποιηθώ πως το αντικείμενο μπορεί πραγματικά να αιχμαλωτιστεί από τις λέξεις. Ήπια καφέ, έφαγα ένα γυαλιστερό ντόνατς κι ένιωσα ευτυχισμένη.
Όμως το ίδιο βραδύ, όταν έβαλα το γάντι δίπλα στη γραφομηχανή μου για να αρχίσω να δουλεύω, μου φάνηκε πως είχε αλλάξει. Το ψηλάφισα, ένοιωσα το αδρό μαλλί, και μετά, πολύ αργά το φόρεσα στο αριστερό μου χέρι. Ήταν πολύ μικρό για τα μακριά μου δάχτυλα και δεν κάλυπτε τον καρπό μου. Καθώς το κοίταζα, είχα ένα περίεργο συναίσθημα ότι είχα ξαναδεί το ίδιο γάντι σ` ένα άλλο χέρι. Άρχισα να τραβώ απότομα τα δάχτυλα, μέχρι που εκσφενδονίστηκε στο πάτωμα. Το άφησα εκεί για ώρα, χωρίς καμιά επιθυμία να το αγγίξω. Το μικρό μάλλινο χέρι, γεμάτο λεκέδες και γρόμπους, μου φαίνονταν απαίσιο, ένα ταλαιπωρημένο και άδειο πράγμα, κάτι παράλογο και ταυτόχρονα αμείλικτο. Τελικά το άρπαξα και το ξαναπέταξα μέσα στο κουτί. Δεν θα έγραφα τίποτα εκείνη τη μέρα. Έκανε υπερβολική ζέστη, ήμουν πολύ κουρασμένη, πολύ εκνευρισμένη. Έμεινα ξαπλωμένη στο κρεβάτι κοντά στο ανοιχτό παράθυρο, αλλά ο αέρας ήταν ακίνητος.
…
Το υγρό, άχρωμο και διαφανές, ήταν σε ελάχιστο βαθμό πυκνότερο από ότι το κανονικό νερό. Αγκάλιαζε τους μύκητες και έκανε να προβάλει το γυαλιστερό τους χρώμα από ώχρα.
«Αυτό είναι το δείγμα;» ψιθύρισα.
«Σωστά. Το άτομο που έφερε τους μύκητες ήταν ένα κορίτσι γύρω στα δεκαέξι.»
…
Ο κ. Ντεσιμάρου και εγώ παρατηρούσαμε μαζί τον δοκιμαστικό σωλήνα.
- «Είναι μύκητες που αναπτύχτηκαν στα ερείπια του αποτεφρωμένου σπιτιού μου» είπε η κοπέλα. Κρατούσε σφιχτά το χερούλι της μαθητικής της σάκας που είχε αποθέσει στα γόνατα της, είχε το κεφάλι σκυμμένο και βρίσκονταν σε μεγάλη ένταση, τα λόγια όμως και η συμπεριφορά της είχαν συνοχή, εξήγησε ο κ. Ντεσιμάρου.
- Στο αριστερό της μάγουλο είχε ένα ίχνος από κάψιμο. Ήταν τόσο αχνό που παραλίγο να μην το επισημάνω μέσα στο φως του ήλιου που έδυε, αμέσως όμως υπέθεσα ότι θα πρέπει η πληγή να είχε σχέση με το κάψιμο του σπιτιού.
- «Το σπίτι έπιασε φωτιά, ο πατέρας, η μητέρα και ο αδελφός μου πέθαναν στην πυρκαγιά και εγώ είμαι η μόνη που κατάφερα να σωθώ. Την επόμενη μέρα ανακάλυψα αυτούς τους μύκητες πάνω στο καμένο έδαφος. Είχαν φυτρώσει κολλητά ο ένας πλάι στον άλλο και γω αυθόρμητα έσκυψα και τους μάζεψα. Μετά από πολλή σκέψη κατέληξα πως το καλύτερο θα ήταν να τους φέρω εδώ να μου τους κάνετε δείγμα. Θέλω μ` αυτόν το τρόπο, μαζί με τους μύκητες , να σφραγίσω μέσα σε ένα σωλήνα όσα χάθηκαν στη φωτιά. Θα μπορούσατε να το κάνετε αυτό για μένα;» έτσι λακωνικά διηγήθηκε την όλη υπόθεση και δεν πρόσθεσε ούτε μια περιττή λέξη. Φυσικά της είπα ότι ήμουν σύμφωνος. Αυτή η κοπέλα είχε κατανοήσει στην εντέλεια τη σημασία του εργαστηριού δειγμάτων.
…
Ο κ. Ντεσιμάρου αναστέναξε βαθιά.
«Και πότε θα επιστρέψετε τους μύκητες στην κοπέλα;» ρώτησα.
«Δεν θα τους επιστρέψω. Όλα τα δείγματα φυλάσσονται εδώ κάτω από την εποπτεία μας. αυτός είναι ο κανονισμός. Φυσικά, όσοι από τους πελάτες μας θελήσουν μπορούν να έρθουν όποτε τους αρέσει να επισκεφτούν τα δείγματα τους. Όμως κανείς δεν εμφανίζεται για δεύτερη φορά. το ίδιο ισχύει και με τη κοπέλα με τους μύκητες. Διότι το νόημα αυτών των δειγμάτων είναι να σφραγίζουν, να χωρίζουν και να δίνουν ένα τέλος. Οι άνθρωποι που φέρνουν τα αντικείμενα αυτά δεν είναι για να τα θυμούνται εις το διηνεκές και να τα νοσταλγούν».
Μπορούσα να δω το κ. Ντεσιμάρου μέσα από το γυαλί του δοκιμαστικού σωλήνα. Τα μάτια του ήταν εντελώς ακίνητα. Πριν καλά καλά το καταλάβω, είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει και το λιγοστό φως άρχισε να δημιουργεί σκιές στο τραπέζι. Τα ίχνη ενός αεροπλάνου ήταν έτοιμα να διαλυθούν μέσα στα χρώματα του ήλιου που έδυε.
ΚΛΙΚ ΕΔΩ(pandoxeio.ogawa) ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΝΤΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΝΔΟΧΕΑ
Κ.Β. 31.08.2014
=================================================================================
Η ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ ΤΟΥ ΠΩΛ ΩΣΤΕΡ (Ή ΤΟ ΑΛΛΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ)
Διάβαζα την Τριλογία Της Νέας Υόρκης του γνωστού αμερικανού συγγραφέα Paul_Auster (Πωλ Ώστερ). Ένα ελλειπτικό μυθιστόρημα όπου τα πρόσωπα (ή προσωπεία ) και οι ταυτότητες βουλιάζουν το ένα μέσα στο άλλο. Στη Νέα Υόρκη. Στη Νέα Υόρκη του Πωλ Ώστερ. Κάπου εκεί στη Γυάλινη Πόλη (ίσως το πιο "νεουρκέζικο" κομμάτι της τριλογίας) ο Κουίν, ο κεντρικός ήρωας, συναντά τη Σίρι, τη γυναίκα του συγγραφέα Πωλ Ώστερ (ως χαρακτήρες στο βιβλίο).
Η Σίρι Χούστεβεντ είναι μια ψηλή, ξανθιά και γαλανομάτα, σκανδιναβικής καταγωγής καλλονή, που γοητεύει τον Κουίν. Στη Τριλογία κάνει ένα σύντομο πέρασμα και χάνεται.
Αφού είχα τελειώσει τη Τριλογία εντελώς τυχαία σε ένα σπίτι φίλου πάνω πάνω σε μια στίβα βιβλία αναπαύονταν ένα που μου τράβηξε τη προσοχή, Η ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ της ΣΙΡΙ ΧΟΥΣΤΒΕΝΤ. Αμέσως θυμήθηκα τη Τριλογία (το πρώτο μέρος της, τη Γυάλινη Πόλη και άρχισα να το διαβάζω. Το διάβασα... Αυτό που με τράβηξε ηταν η αίσθηση ότι ανακάλυψα ένα κρυμμένο κομμάτι του πολύ Πωλ Ώστερ ανακαλύπτοντας τη γυναίκα και (θαρρώ) μούσα του Σίρι Χούστβεντ.
Παρουσιάζεται στη ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ ως ένα εύθραυστο, υστερικό αλλά ατίθασο πλάσμα στα όρια της παράνοιας και το χαρτογραφεί με εξαιρετική ενάργεια. Είναι τόση η λεπτομέρεια των περιγραφών της νοσηρότητας της που με κάνει βέβαιο ότι η Αιρις Βήγκαν του βιβλίου της είναι η ίδια, αυτοβιογραφούμενη.
Αυτοί οι δυο, ο διάσημος συγγραφέας και η λιγότερο διάσημη συγγραφέας γυναίκα του διασταυρώθηκαν στους δρόμους της Νέας Υόρκης που λατρεύουν και έκτοτε είναι μαζί, σκέφτηκα. Τρέφεται ο ένας από τον άλλο, έλεγα καθώς κοίταζα για εικόνες και φωτογραφίες τους στο ιντερνέτ.
Υπάρχει ένα είδος γοητείας όταν πρόσωπα και ιστορίες διαθλώνται το ένα μέσα στο άλλο, πολύ περισσότερο όταν πραγματικότητα και μυθοπλασία τέμνονται. Ίσως από την εμβληματικη τριλογια του Πωλ Ώλστερ θα μου μείνει να θυμάμαι την τυχαία ανακάλυψη της τυφλόμυγας που βρίσκεται μέσα στη πραγματική ζωή του.
Κ.Β.31.08.2014
